JESIENNE SPOTKANIE W BIBLIOTECE - Słupsk, Miejski Portal Edukacyjny

W RAMACH ZAŁOŻEŃ POWYŻSZEGO PROGRAMU SPOTKANIA W BIBLIOTECE MAMY ZAMIAR ORGANIZOWAĆ TAK CZĘSTO JAK TYLKO SIĘ DA.

Zakup nowości do bibliotek, modernizacja lub budowa placówek bibliotecznych oraz wspieranie rozwoju czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży – to główne założenia przyjętego przez rząd Programu Wieloletniego „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa”. Celem przygotowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwo Edukacji Narodowej programu jest podniesienie niskiego poziomu czytelnictwa w Polsce.

Program jest realizacją postanowień Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego, która zakładała wsparcie czytelnictwa jako jednego z najważniejszych elementów kapitału kulturowego. To także wypełnienie postanowień listu intencyjnego podpisanego w styczniu br. przez ministrów kultury oraz edukacji w sprawie współpracy z zakresie promowania czytelnictwa.

- Mówimy o zmianie przede wszystkim ilościowej i jakościowej działań prowadzonych od lat. Po pierwsze przez pierwszy okres nie dotyczyły one bibliotek szkolnych, po drugie opierały się na słabszej bazie finansowej i nie tak gwarantowanej, jak będzie się to teraz działo – powiedziała Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzata Omilanowska podczas wspólnej konferencji prasowej z minister edukacji Joanną Kluzik-Rostkowską. Szefowa resortu kultury podkreśliła, że w polskim systemie prawnym nie da się bardziej zagwarantować środków na realizację jakiegokolwiek wieloletniego programu niż przyjąć go uchwałą rządu, tak jak to się stało w przypadku Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa.

Minister Omilanowska poinformowała, że zarówno ona, jak i minister edukacji, otrzymały zapewnienia od ministra finansów Mateusza Szczurka, że środki na realizację programu w przyszłym roku zostały uwzględnione w projekcie budżetu na przyszły rok.

Tylko 11 proc. dorosłych czyta książki

Program jest odpowiedzią na niski poziom czytelnictwa w kraju i sposobem zapobiegania tej negatywnej tendencji poprzez stwarzanie warunków dla jego wzrostu. Zgodnie z badaniami przeprowadzonymi w 2014 r. przez Bibliotekę Narodową odsetek ludzi dorosłych (powyżej 15 roku życia) czytających w Polsce książki jest niski, plasuje się na poziomie 11 proc. Jest to wynik taki sam jak dwa lata wcześniej. Badania pokazują również, iż odsetek czytelników maleje wraz z wiekiem, co wyraźnie wskazuje na tendencję, iż pomimo zdobywania kolejnych doświadczeń życiowych Polacy nie rozwijają w sobie nawyku czytania.

Lepsze biblioteki, więcej książek

Projekt Programu skupia się na podniesieniu standardów infrastrukturalnych i zaktywizowaniu bibliotek publicznych, szkolnych i pedagogicznych, które są ważnym źródłem książek dla czytelników, a ich działalność ma bezpośredni wpływ na poziom czytelnictwa. Jego realizacja pozwoli maksymalnie ułatwić potencjalnym czytelnikom dostęp do książek – dzięki wzbogacaniu i urozmaicaniu księgozbiorów bibliotek publicznych, szkolnych i pedagogicznych. Kolejnym celem programu jest stworzenie sieci zmodernizowanych i nowoczesnych (a przez to odpowiadających na potrzeby współczesnych użytkowników) bibliotek publicznych w gminach wiejskich, wiejsko-miejskich i miejskich do 50 tys. mieszkańców.

Trzy priorytety

Program został podzielony na trzy Priorytety, które będą funkcjonować w latach 2016-2020.

Priorytet I. „Zakup nowości do bibliotek”, którego operatorem jest Biblioteka Narodowa w Warszawie ma na celu zwiększenie oferty bibliotek publicznych o nowe książki i multimedia przez stałe doposażanie bibliotek, a także przez aktualizowanie ich zasobów.

Priorytet ten uwzględnia zakres dotychczas istniejącego programu Biblioteki Narodowej „Zakupów nowości...”, a dodatkowym elementem jest wspieranie współpracy pomiędzy biblioteką publiczną a szkolną, która umożliwi szersze czerpanie korzyści z Priorytetu dzieciom i młodzieży w wieku szkolnym.

Priorytet II. „Infrastruktura Bibliotek”, którego operatorem jest Instytut Książki w Krakowie, ma na celu wzmocnienie potencjału i roli gminnych bibliotek przez finansowe wsparcie modernizacji, budowy lub przebudowy placówek bibliotecznych, jako miejsc kreowania kapitału społecznego i kulturowego, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach.

Priorytet przewidziany na lata 2016-2020, stanowić będzie kontynuację rozwiązań realizowanych poprzez Program Wieloletni Kultura+ Priorytet Biblioteka+ Infrastruktura Bibliotek, który zostanie zakończony w 2015 r. W efekcie ma podnieść jakość i standardy działania bibliotek, poprawić warunki lokalowe oraz wyposażenie bibliotek publicznych oraz przekształcić je w nowoczesne centra dostępu do wiedzy, kultury oraz ośrodki życia społecznego.

Priorytet III „Rozwijanie zainteresowań uczniów przez promowanie i wspieranie rozwoju czytelnictwa wśród dzieci i młodzieży, w tym zakup nowości wydawniczych ” ma na celu upowszechnianie edukacji czytelniczej i medialnej oraz wzrost czytelnictwa wśród uczniów.

Operatorem Priorytetu na szczeblu wojewódzkim jest wojewoda.

W efekcie działań przewidzianych w Priorytecie III podniesiony zostanie standard usług i jakość pracy bibliotek szkolnych i pedagogicznych oraz rozbudowany zostanie księgozbiór bibliotek.

Finansowanie

Źródłem finansowania Programu Wieloletniego „Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa” są środki z budżetu państwa oraz jednostek samorządów terytorialnych, na terenie których znajdują się biblioteki objęte Programem.

Na wykonanie zadań programu z budżetu państwa zostanie przeznaczone 435 mln zł - 135 mln zł na realizację Priorytetu I i po 150 mln zł – na Priorytety II i III.

Samorządy, które chcą wziąć w nim udział, będą musiały dołożyć wkład własny - 231 mln zł. W sumie będzie to ponad 660 mln zł.

Działania MKiDN na rzecz wzrostu czytelnictwa

Dążenie do stałego wzrostu czytelnictwa w Polsce to strategiczny cel ogłoszonego wcześniej przez MKiDN Narodowego Programu Rozwoju Czytelnictwa 2014-2020. Program obejmuje promocję oraz upowszechnianie czytelnictwa i książki wśród nieczytających, wspieranie wydawania wartościowej literatury i czasopism kulturalnych, szkolenie księgarzy oraz regulacje prawne dotyczące rynku książki. W ramach programu odbywa się również modernizacja budynków bibliotek, unowocześnianie ich serwisu, zakup nowości oraz szkolenia bibliotekarzy.

Wsparciu rozwoju czytelnictwa poświęcone są również Programy Ministra: Promocja literatury i czytelnictwa (w latach 2008-2015 przekazano na ten cel 144, 7 mln zł) oraz Udostępnianie piśmiennictwa 2014 (nowy program, w ramach którego zatwierdzono listę 131 dzieł, które po wykupieniu praw znajdą się w wolnym dostępie na stronie BN POLONA).

W zakresie czytelnictwa resort kultury aktywnie współpracuje z Ministerstwem Edukacji Narodowej. Ogłoszony przez MEN rządowy program „Książki naszych marzeń” będzie komplementarny wobec programu MKiDN „Zakup nowości wydawniczych do bibliotek”.

Od 2008 r. MKiDN wspiera akcję „Cała Polska czyta dzieciom”, której podstawowym celem jest uświadamianie roli czytania w rozwoju emocjonalnym dziecka, jako najlepszej inwestycji w jego przyszłość.

Zmiana wizerunku bibliotek

W ostatnich latach doszło do zasadniczej zmiany wizerunku bibliotek – to nie tylko wypożyczalnie książek, ale - coraz częściej – lokalne centra edukacyjne i kulturalne. Aż 245 bibliotek gminnych zbudowano lub zmodernizowano w ramach Programu Wieloletniego KULTURA+, Priorytet „Biblioteka+. Infrastruktura bibliotek” 2011-2015. Na jego realizację rząd przeznaczył 150 mln zł.

W latach 2009-2010 Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego uruchomił program małych grantów pod nazwą „Infrastruktura bibliotek”. Jego zadaniem było podniesienie standardu bibliotek publicznych (w tym standardów estetycznych) poprzez ich modernizację architektoniczną i zakup wyposażenia. Operatorem programu był Instytut Książki. Budżet programu w latach 2009-2010 wyniósł 7,5 mln zł, wyremontowano lub wyposażono za to 465 placówek.

Biblioteki otrzymują także od MKiDN wsparcie na zakup nowości. W latach 2008-2015 dotacja na ten cel wyniosła 151 mln zł. Dzięki temu, na bibliotecznych półkach pojawiło się 6,1 mln książek